O GRUNTUJĄCYM SIĘ ZWYCZAJU PRZEWORSKICH PSZCZELARZY.

 

W roku 2007 Koło Pszczelarzy w Przeworsku  obchodziło 50-lecie swojego istnienia. Nawiązując do dawnej tradycji bartnej, związanej z ofiarowaniem wosku na świece do kościoła, przeworscy pszczelarze postanowili, że z okazji swojego patronalnego święta – św. Ambrożego, składać będą corocznie w darach ołtarza, na zamówionej mszy w intencji pszczelarzy  i ich rodzin w kościele Ojców Bernardynów, paschał z wosku pszczelego. Ofiarowane paschały są poświęcane wieczorem w wielką sobotę podczas Wigilii Paschalnej i uroczyście wnoszone do kościoła. Niosący paschał kapłan lub diakon idący na czele procesji, przed wejściem do prezbiterium kościoła, odśpiewuje Exsultet czyli orędzie paschalne. Pewna część orędzia mówi o świecy paschalnej, będącej symbolem Chrystusa i przy tej okazji sławi pracowitą pszczołę, która wydała wosk, aby „karmić” płomień świecy.

Pierwotna wersja orędzia głosząca pochwałę pszczoły była dłuższa i bardziej rozbudowana, z czasem fragment ten uległ skróceniu. W opinii niektórych badaczy Exsultet wyszedł spod pióra Naszego Patrona - św. Ambrożego z Mediolanu, który skomponował wiele hymnów kościelnych. Do liturgii rzymskiej Exsultet został włączony na początku IX wieku. Zgodnie z tradycją i zwyczajem, jest bardzo ważne, aby świeca paschalna była okazała i miała wygląd „woskowej kolumny”. Z tego też względu, przeworscy pszczelarze starają się, aby była ona pokaźnych rozmiarów i wykonana z naturalnego wosku.

            Celebrujący „pszczelarską” Mszę Świętą w bernardyńskim kościele w Przeworsku w grudniu 2009 r. ojciec Marian Wachowicz wskazał na fakt gruntowania się zwyczaju, którego celem jest coroczne składanie przez przeworskich pszczelarzy w darach ołtarza okazałego, wykonanego z wosku pszczelego paschału i miodu.                Były to prorocze słowa, bo nie dość, że taki coroczny dar składany jest w kościele Ojców Bernardynów, to jeszcze począwszy od roku 2018 na mocy uchwały z dnia 28 grudnia 2017 r. zarządu Koła Pszczelarzy w Przeworsku, podobny dar składany jest w kościele p.w. Świętego Ducha w Przeworsku. Porozumienie zawarte z proboszczem parafii p.w. Świętego Ducha, księdzem prałatem Tadeuszem Gramatyką wskazuje, że ostatnia Msza Święta w dniu Matki Boskiej Gromnicznej odprawiana jest w intencji zmarłych i żyjących przeworskich pszczelarzy i ich rodzin,     a pszczelarze w darze ołtarza składają okazały, woskowy paschał i miód.

Pszczelarzem, który zapoczątkował i kontynuuje przekazywanie wspomnianych paschałów w obu świątyniach do obecnego czasu, jest nasz senior Franciszek Szular. Wielka wiedza fachowa oraz prawość, uczciwość, życzliwość, wrażliwość ludzka i wyrozumiałość są jego dewizą. Jego postawa i sposób bycia ma swoje korzenie w dawnej społeczności bartnej, której członkowie ze względu na uczciwość i prawdomówność byli zwolnieni z przysięgi w sądach. Wszystkie te wymienione przymioty sprawiły, że został On odznaczony wszystkimi odznaczeniami Polskiego Związku Pszczelarskiego, nie wyłączając najwyższego – Statuetki Pomnika Księdza Doktora Jana Dzierżona, którą otrzymał w roku 2013. Będę chyba wyrazicielem wszystkich, którym przyszło współpracować       z Kolegą Franciszkiem twierdząc, że godnie reprezentuje On przeworską brać pszczelarską. Choć mimo podeszłego wieku w ostatnim czasie wspierają Go ramieniem młodsi pszczelarze, to jednak podjętą misję przekazywania paschałów wypełnia z honorem. Niech zatem Dobry Bóg za wstawiennictwem naszego patrona św. Ambrożego obdarzy Cię zdrowiem i pozwoli Ci czynić to, co robiłeś do tej pory.

 

Przeworsk, 03.02.2023 r.

Członek Zespołu ds. Tradycji i Historii

Koła Pszczelarzy w Przeworsku

Stanisław Żyła